IT-SELF Małgorzata Osipczuk, www.it-self.pl, www.terapia-par-wroclaw.com
Forum Reklama Kontakt

Portal Pomocy Psychologicznej

Piątek 4 października 2024

Szukaj w artykułach

Wszystkie artykuły...

Artykuły

Moja babcia ma depresję

Autor: Joanna Krawczyk

Źródło: www.psychotekst.pl

Babcia - sympatyczna, starsza kobieta, piekąca ciastka, opiekująca się wnukami, rozpieszczająca, pobłażająca dziecięcym wybrykom. Wielu z nas nasuwa się taki obraz, gdy słyszymy słowo „babcia”. Niestety nieraz nasza ukochana babcia bardzo cierpi, zamyka się w domu, mówi głównie o chorobach, traci chęć życia.

Co sobie wtedy myślimy?

"Zestarzała się, stała się zrzędliwa, to naturalne, że choruje"?
Warto jednak zainteresować się tym, czy jej cierpienie i zachowanie nie jest spowodowane rozwijającą się depresją.

Wiek podeszły, który często nazywany jest starością, stanowi naturalny etap życia każdego człowieka. Przeważnie obawiamy się starości, unikamy myślenia o niej, gdyż kojarzy nam się negatywnie z niedołężnością, demencją. To okres, w którym pojawiają się nowe i nasilają obecne choroby, pogarsza się funkcjonowanie fizyczne, człowiek staje się bardziej zależnym od otoczenia, najbliższych1. Starość łączy się też nieodzownie z różnymi utratami - umierają rodzice ("teraz ja jestem następny"), znajomi, współmałżonkowie, dzieci podrosły, założyły swoją rodzinę. Wzrasta lęk przed samotnością, obawa, że "umrę w samotności i nikt nie będzie wiedział o tym". Przejście na emeryturę, pogorszenie sytuacji finansowej, poczucie nieporadności, izolacji może powodować odsunięcie się w cień, skupienie na sobie oraz stopniowe pogarszanie samopoczucia1.

Najczęstsze przyczyny depresji u osób starszych1:
  • Psychologiczne - utrata pozycji zawodowej, społecznej, osób bliskich, celów życiowych
  • somatyczne - miażdżyca, starzenie się układu nerwowego, choroby układu krążenia, upośledzone krążenie mózgowe, złe odżywianie. Niektóre leki stosowane w leczeniu tych chorób mogą wywoływać objawy depresyjne.
  • wcześniejsze przeżywanie depresji i jej obecny nawrót

Depresja w wieku podeszłym jest podstępną chorobą, często niezauważalną i myloną z postępującym pogarszaniem się funkcjonowania starszej osoby2. Wbrew pozorom, jest jednym z najczęstszych zaburzeń psychicznych, doświadczanych w tym wieku1,3. Nie powinna być traktowana przez lekarzy i rodzinę jako normalny stan związany z wiekiem, lecz jako choroba, którą można wyleczyć. Łatwo jest nie zauważyć, że babcia cierpi z powodu depresji, ponieważ zwykle przejawia się ona w następujący sposób1,2,3:

  • spadek zainteresowań (zwłaszcza światem zewnętrznym), apatia, poczucie winy z powodu "bycia ciężarem" dla rodziny
  • zaburzenia nastroju, rozpacz, niepokój, lęk, przekonanie o własnej klęsce materialnej
  • problemy z pamięcią, koncentracją. Można pomylić je z rozpoczynającą się demencją i nieodwracalnym pogorszeniem możliwości umysłowych
  • spadek energii, wolne poruszanie się, zmęczenie. Zwykle traktujemy te objawy jako naturalne w tym wieku, związane ze słabnącym organizmem
  • bezsenność, utrata wagi
  • różnorodne objawy somatyczne. Z jednej strony mogą być spowodowane realnymi chorobami organizmu starszej osoby, natomiast z drugiej strony mogą być objawami depresji, która często u seniorów "ukrywa się" za "maską" dolegliwości i bólów (bóle mięśni, świąd, trudności z wypróżnianiem).

Niezauważana i nieleczona depresja u osoby starszej może stać się "cichym zabójcą" poprzez pogarszanie przebiegu współwystępujących chorób somatycznych1. Istnieje również pogląd, iż osłabia ona układ immunologiczny (odpornościowy), co powoduje zwiększoną podatność na zachorowania, nasilenie istniejącej choroby lub nawet śmierć2. Inną, dramatyczną konsekwencją nieleczonej depresji może być samobójstwo. Niestety w tej grupie wiekowej nie stanowi ono rzadkości, a wręcz przeciwnie - współczynnik zgonów samobójczych jest stosunkowo wysoki. Starsza osoba odbiera sobie życie zwykle skutecznie1. Zazwyczaj "nie woła o pomoc" w ten sposób, a nawet jeśli - wołanie to może być odebrane jako pomyłka w dawce leków albo objaw demencji.

    Ryzyko odebrania sobie życia zwiększają1:
  • poczucie izolacji, bycia niepotrzebnym, znalezienia się poza społeczeństwem
  • poczucie bycia gorszym, życia na marginesie rodziny i bycia niedostrzeganym
  • obarczanie się poczuciem winy za kłopoty sprawiane rodzinie przez gorsze funkcjonowanie i zwiększoną potrzebę opieki
  • trudności materialne i niemożność pogodzenia się z przejściem na emeryturę
  • bycie oddanym do domu pomocy społecznej, czy tzw. domu starców.
    W jaki sposób można pomóc starszej osobie, by zmniejszyć ryzyko zachorowania na depresję?
  • zatroszcz się o rodzica, czy babcię/dziadka, interesuj się tym, co u niego się dzieje, odwiedzaj go
  • sprawdzaj czasem, czy czegoś nie potrzebuje, bo być może sam/a nie chce cię o to prosić.
  • próbuj znajdywać coś, w czym mógłby pomóc, co mógłby robić, by czuć się potrzebny waszej rodzinie
  • zapraszaj na uroczystości rodzinne
  • zachęcaj do ruchu, wyjścia z domu, odwiedzania znajomych, którzy pozostali
  • rozmawiaj i słuchaj
  • nie lekceważ występujących objawów chorób, ale zwróć uwagę, czy nie są związane z depresyjnością (zwłaszcza te nieuzasadnione medycznie)
  • kiedy podejrzewasz, że osoba może przeżywać depresję, zachęć ją do wizyty u lekarza. Włączenie leku przeciwdepresyjnego może poprawić jej samopoczucie.

Wbrew powszechnym przekonaniom, wiek podeszły może być radosnym etapem życia, jeżeli człowiek potrafi się z nim pogodzić (szczególnie z ograniczeniami) i znaleźć choć odrobinę przyjemności. Ważnym jest znalezienie swojego nowego miejsca w świecie, w którym osoba starsza czuje się wartościowa i potrzebna. Można ułatwić to babci czy dziadkowi troszcząc się o nich tak, jak oni dawniej o nas. Niewątpliwie są oni dla nas cennym źródłem wiedzy historycznej, dotyczącej czasów ich młodości Można się też nauczyć od nich tajników pieczenia ciast (według niezawodnych "babcinych" przepisów), czy przygotowywania tradycyjnych, świątecznych potraw. Jeanne Moreau powiedziała kiedyś: "Starzejący się ludzie są jak muzeum: nieważna jest fasada, ważna jest zawartość". "Czy jest coś bardziej przyjemnego niż starość otoczona młodością, która chce się czegoś nauczyć?" (Cyceron).

Bibliografia:
1. Binczycka-Anholcer, M. (2005). Zachowania suicydalne osób w starszym wieku. Suicydologia, tom I, nr 1, s. 77-87. Warszawa, Polskie Towarzystwo Suicydologiczne.
2. Hammen, C. (2004). Depresja. Modele kliniczne i techniki terapeutyczne. Gdańsk, GWP.
3. O`Connor, R. i Sheehy, N. (2003). Zrozumieć samobójcę. Gdańsk, GWP.

Źródło: www.psychotekst.pl

(publikacja: 2010-05-10)

<< powrót

Wszystkie artykuły...

Wszelkie prawa zastrzeżone © Copyright 2001/2024 Psychotekst.pl