IT-SELF Małgorzata Osipczuk, www.it-self.pl, www.terapia-par-wroclaw.com

Portal Pomocy Psychologicznej

E-book
Psychoterapia po ludzku

Stowarzyszenie INTRO

E-book
E-pomoc
Psychologiczna pomoc w Internecie
teoria i praktyka

Stowarzyszenie INTRO

Programy pomocy

Artykuły

Poniedziałek 9 września 2024

Wszystkie artykuły...

Artykuły

Jestem zdolny! Pomóżcie mi!

Autor: Maria Jolanta Długozima

Źródło: www.psychotekst.pl

Jestem zdolny! Pomóżcie mi!
Czyli "Jak organizować pracę z uczniem zdolnym?"
T. A. Edison: "Geniusz to 20% talentu i 80% potu"

Zdolne dziecko to marzenie każdego rodzica. Zdolne dziecko to duży kłopot nawet dla rodziców z tytułami naukowymi. Takie dziecko wymaga szczególnej uwagi ze strony rodziców i nauczycieli. Co zrobić, by nie przegapić talentu swego dziecka? W jaki sposób pomóc mu rozwijać swoje uzdolnienia? Największym grzechem pedagogicznym i rodzicielskim jest oczekiwanie od niego, by miało po prostu wysoką średnią ocen.

Zacznijmy jednak od poszukania odpowiedzi na pytanie: Jak rozpoznać zdolne dziecko? Już w wieku przedszkolnym obserwujemy wyraźne sygnały świadczące o ponadprzeciętnych możliwościach pociechy:

ok. 33% z nich przed pójściem do szkoły umie czytać i liczyć do 100
łatwo zapamiętują wierszyki i teksty piosenek
zadają mnóstwo pytań, szybko zauważają zmiany w otoczeniu
potrafią długo skupiać uwagę na czynności, które je interesuje
mają bogatą wyobraźnię
są niezależne, samodzielne, nie lubią gdy się im pomaga
ponieważ są niezależne i bronią swego zdania, często spostrzegane są przez otoczenie jako dzieci "trudne"
docierają do nich tylko racjonalne argumenty
dostrzegają każdą niekonsekwencję dorosłego
unikają rutynowych czynności
mogą mieć trudności ze znalezieniem wspólnego języka z rówieśnikami

Istnieje wiele sposobów identyfikacji dziecka zdolnego w szkole. Należy jednak pamiętać, że żaden z nich, występując w izolacji, nie daje gwarancji uniknięcia błędu. Przyjrzyjmy się zatem sposobom identyfikacji uczniów zdolnych.

Sposób identyfikacji	Możliwe błędy
1. Nominacja przez nauczyciela	Nie jest sposobem obiektywnym z powodu różnic w doświadczeniu i kwalifikacjach nauczycieli, subiektywizmie w odbiorze dziecka jako osoby, znanych w psychologii pomyłek w ocenie, wynikających z istnienia efektu generalizacji i efektu "halo"
2. Wyniki sprawdzianów wiadomości	- możliwy błąd to sytuacja, w której wysoki wynik w testach wiadomości jest efektem bardzo dobrego poziomu nauczania, a nie możliwości dziecka - testy wiadomości są na niskim poziomie, brak profesjonalizmu w ich opracowaniu
3. Iloraz inteligencji - ocena uzyskana w teście inteligencji	- błędy w identyfikacji występują gdy: - test wykonuje osoba bez profesjonalnego przygotowania lub doświadczenia - zły dobór testów (bardziej rzetelne są testy indywidualne niż grupowe) - złe nastawienie dziecka do osoby badającej lub sytuacji badania
4. Zwycięstwo w konkursach	Błędy najczęściej popełniane przy tym sposobie identyfikacji to: niski lub zawyżony poziom samego konkursu, niski poziom kwalifikacji jury, sposób przygotowania uczestników konkursu (czy samodzielnie, czy przy intensywnej pracy opiekuna), warunków wstępnych przystąpienia do konkursu
5. Nominacja przyznana przez eksperta	Wartość tej oceny jest zależna od stopnia fachowości eksperta w danej dziedzinie, jego pozycji zawodowej a także umiejętności porównania danego dziecka z osiągnięciami jego rówieśników. Najczęściej popełniane błędy to zbyt wysokie standardy wymagań, lub zbyt łagodne
6. Nominacja przyznana przez rodziców	Mimo, że rodzice najlepiej znają swoje dziecko to najtrudniej zachować im obiektywizm oceny, ponieważ ich osąd wypaczony jest więziami emocjonalnymi- wszyscy rodzice mają tendencję do przeceniania osiągnięć swego dziecka
7. Nominacja przyznawana przez grupę	Brak obiektywizmu w ocenie przez grupę rówieśniczą może być spowodowany jej antagonistycznym stosunkiem do zdolnego kolegi, zazdrością, obawą że jego wysokie osiągnięcia staną się standardem wymagań w klasie.

Jeżeli już uporaliśmy się z problemem identyfikacji dziecka zdolnego, pora zastanowić się nad możliwościami jego prawidłowej stymulacji, zarówno ze strony środowiska rodzinnego, jak i szkolnego. Nie warto zbyt pospiesznie "kanalizować" uzdolnień dziecka, w którym- być może- tkwią inne jeszcze, nieujawnione talenty. W jego wychowaniu powinny obowiązywać trzy żelazne zasady: cierpliwość, tolerancja i akceptacja. Rodzice, szkoła, w porozumieniu z poradnią psychologiczno- pedagogiczną, mogą rozważyć następujące możliwości:

Przeniesienie ucznia do klasy programowo wyższej - to może być dobre rozwiązanie, ale nie należy zapominać, że przyspieszony rozwój intelektualny nie zawsze idzie w parze z rozwojem emocjonalnym i społecznym, dlatego też wskazana jest ostrożność w podejmowaniu tej decyzji i konieczna konsultacja z psychologiem, który oceni te aspekty w rozwoju dziecka.
Wzbogacenie wybranych treści programowych (uczeń pozostaje w klasie z rówieśnikami) - to bardzo dobre rozwiązanie, ponieważ nie naraża dziecka na zmianę grupy rówieśniczej, pozwala rozwijać swoje uzdolnienia i zainteresowania z wybranych przedmiotów.
Indywidualny tok zajęć - dobre rozwiązanie dla starszych uczniów. Dziecko realizuje rozszerzony program nauki, uczestnicząc w zajęciach z wybranych przedmiotów w starszych klasach lub korzystając z indywidualnych zajęć. Rodzi to jednak spore trudności w sfeze organizacyjnej (ułożenie planu zajęć), a od ucznia wymaga dużej dyscypliny i odpowiedzialności.
Wprowadzenie dodatkowych zajęć specjalistycznych, niekoniecznie z przedmiotów nauczanych w szkole, np.: zajęcia z ekologii, astronomii, trening twórczości, trening umiejętności społecznych itp.
Uczestnictwo w kursach, obozach edukacyjnych, dodatkowych zajęciach pozaszkolnych - to dobre rozwiązanie, ale niesie ze sobą koszty obciążające budżet rodziny. Pomocne w tej sytuacji byłyby instytucje świadczące nieodpłatnie możliwość uczestniczenia w zajęciach lub przyznające stypendia uczniom uzdolnionym.

Drodzy Rodzice - szczęśliwi lub zagubieni z powodu posiadania uzdolnionego potomka, niech podsumowaniem mojego głosu n.t. organizacji pracy z uczniem zdolnym będzie następujący dekalog:

Zachowaj spokój i rozwagę.
Służ pomocą w każdej sytuacji, ale nie "tresuj".
Obserwuj uważnie rozwój emocjonalny i społeczny swego dziecka i zadbaj o jego prawidłową stymulację.
Nie przegap kształtujących się uzdolnień.
Zapewnij dodatkowe zajęcia, uwzględniając uzdolnienia , zainteresowania i chęci dziecka, a nie swoje ambicje.
Nie obawiaj się utraty autorytetu.
Zachęcaj do twórczego działania.
Nie zachęcaj do nadmiernej rywalizacji.
Pamiętaj, że ocena szkolna ma wartość subiektywną i nie powinna być dla dziecka wartością samą w sobie.
Wzmacniaj i rozwijaj zainteresowania dziecka i pomóż w wyborze kierunku kształcenia, pamiętając, że ostateczny wybór należy do niego!